Lịch tiết khí: Các mùa và 24 tiết khí trong năm

Mỗi năm có bốn mùa và hai mươi tư tiết khí, một mùa tương ứng với 6 tiết khí. Mỗi tiết khí kéo dài khoảng 15 ngày, tức khoảng nửa tháng. Như vậy 24 tiết khí tương ứng với 12 tháng trong năm (12 x 2 = 24). Lịch tiết khí được xây dựng bằng cách xác định các vị trí trên quỹ đạo của trái đất quanh mặt trời (kinh độ mặt trời). Kinh độ 0 (360) ứng với tiết Xuân phân, chính giữa mùa xuân.

Lịch tiết khí không phải Dương lịch, tuy 2 loại lịch này có sự tương đồng về thời gian (do đều tính bằng các vị trí trên quỹ đạo mặt trời).

Lịch tiết khí cũng không phải Âm lịch, tuy 2 loại lịch đều là phát minh của phương Đông (Trung Quốc). Trên thực tế, lịch tiết khí và âm lịch khác nhau hoàn toàn, do một lịch tính theo mặt trời, lịch kia thì tính theo mặt trăng.

Danh sách 24 tiết khí

Danh sách 24 tiết khí theo thứ tự trong năm, bắt đầu từ tiết Lập xuân (tiết đầu tiên của mùa xuân) và kết thúc ở tiết Đại hàn (tiết cuối cùng của mùa đông), được liệt kê trong bảng dưới đây.

Lưu ý: Ngày bắt đầu của từng tiết khí có thể chênh lệch 01 (một) ngày theo các năm khác nhau. Để biết chính xác ngày chuyển tiết của từng tiết khí trong năm hiện tại, bạn tra cứu trong phần Lịch vạn niên. Ngày tháng ghi ở đây là dương lịch, vì lịch tiết khí được tính toán theo kinh độ mặt trời, như đã nói ở trên.

1. Lập xuân

   Từ ngày 4/2

2. Vũ thủy

   Từ ngày 18/2

3. Kinh trập

   Từ ngày 5/3

4. Xuân phân

   Từ ngày 20/3

5. Thanh minh

   Từ ngày 4/4

6. Cốc vũ

   Từ ngày 20/4

7. Lập hạ

   Từ ngày 5/5

8. Tiểu mãn

   Từ ngày 21/5

9. Mang chủng

   Từ ngày 5/6

10. Hạ chí

    Từ ngày 21/6

11. Tiểu thử

    Từ ngày 7/7

12. Đại thử

    Từ ngày 22/7

13. Lập thu

    Từ ngày 7/8

14. Xử thử

    Từ ngày 23/8

15. Bạch lộ

    Từ ngày 7/9

16. Thu phân

    Từ ngày 23/9

17. Hàn lộ

    Từ ngày 8/10

18. Sương giáng

    Từ ngày 23/10

19. Lập đông

    Từ ngày 7/11

20. Tiểu tuyết

    Từ ngày 22/11

21. Đại tuyết

    Từ ngày 7/12

22. Đông chí

    Từ ngày 21/12

23. Tiểu hàn

    Từ ngày 5/1

24. Đại hàn

    Từ ngày 20/1

Hết tiết Đại hàn lại quay về tiết Lập xuân, cứ như vậy tạo thành một năm tiết khí với bốn mùa Xuân - Hạ - Thu - Đông.

Mùa xuân

Mùa xuân bắt đầu tại thời điểm kinh độ mặt trời ở vị trí 315 độ, tức thời điểm chuyển tiết Lập xuân.

Mùa hạ

Mùa hạ bắt đầu tại thời điểm kinh độ mặt trời ở vị trí 45 độ, tức thời điểm chuyển tiết Lập hạ.

Mùa thu

Mùa thu bắt đầu tại thời điểm kinh độ mặt trời ở vị trí 135 độ, tức thời điểm chuyển tiết Lập thu.

Mùa đông

Mùa đông bắt đầu tại thời điểm kinh độ mặt trời ở vị trí 225 độ, tức thời điểm chuyển tiết Lập đông.